فیلتر هوا علاوه بر تصفیه هوا، میزان هوای ورودی به داخل موتور خودرو را کنترل می‌کند. برای احتراق بنزین در داخل موتور نیاز به نسبت معینی از سوخت و اکسیژن است؛ هر چه میزان هوای ورودی به داخل موتور تمیزتر بوده و مقدار آن کنترل شده باشد؛ سوخت و ساز موتور خودرو بهتر شده و در نهایت کاهش مصرف سوخت و افزایش راندمان موتور را به دنبال خواهد داشت. اگر مقدار اکسیژن ورودی به موتور خودرو کمتر از مقدار مورد نیاز باشد سوخت بیشتری برای شروع وارد موتور خواهد شد و مصرف بنزین بالاتر خواهد رفت. فیلتر هوا قطعه‌ای ارزان است که تعویض آن نیز از هزینه کمی برخوردار است چون این قطعه به راحتی توسط مالک خودرو قابل تعویض است.
عوض کردن فیلتر هوای خودرو مزیت‌های متعددی دارد از جمله:

1. کاهش مصرف سوخت خودرو: بر اساس یافته‌های علمی ثابت شده است که با تعویض فیلتر خودرو و استفاده از فیلترهای نو و تمیز می‌توان میزان مصرف سوخت را تا 30 درصد کاهش داد.

2. ممانعت از ورود آلاینده‌ها و گرد و غبار به داخل موتور که مانع از آسیب رسیدن به بخش‌های مختلف موتور خواهد شد.

3. جلوگیری از آلودگی هوا: با کاهش مصرف سوخت می‌توان، میزان ورود آلاینده‌ها به هوا کاهش یافته و محیط زیستی سالم‌تر را به ارمغان خواهد داشت.

عمر مفید فیلتر هوای خودرو
عمر مفید هر فیلتر هوا تا زمانی است که آلوده شده و مانع از ورود هوای پاک و اکسیژن به داخل موتور بشود. بهترین راه بررسی فیلتر هوا این است که آن را به صورت بصری کنترل نمایید. رنگ تیره فیلتر به معنای اتمام عمر آن بوده و باید نسبت به تعویض آن اقدام شود.

اما این تنها راه تشخیص اتمام عمر فیلتر هوا نیست بلکه ساده‌ترین راه ممکن است، راه دیگر مراجعه به دفترچه راهنما خودرو است که در آن زمان تعویض فیلتر هوا ذکر شده است. البته این زمان با توجه به شرایط آب و هوایی و مقدار استفاده از خودرو تغییر خواهد کرد به طور مثال در مکان‌هایی که جاده‌ها خاکی هستند و یا در شهرهایی که آلوده‌تر هستند فیلتر هوای خودرو زودتر از زمان موعد مقرر در دفترچه باید تعویض گردد. برخی توصیه می‌کنند که می‌توانید هم زمان با تعویض روغن موتور مخصوصاً در شهرهای آلوده اقدام به تعویض فیلتر هوای خودرو هم بکنید. در مناطق آلوده‌تر و شرجی بدون توجه به تاریخ مصرف فیلتر می‌توانید پس از هر 5000 کیلومتر اقدام به تعویض فیلتر هوای خودرو نمایید و در مناطقی که هوای آن تمیزتر است پس از هر 10000 کیلومتر باید فیلتر هوای خودرو را تعویض کنید. برای آنکه اطمینان حاصل نمایید، پیشنهاد می‌گردد که هر 5000 کیلومتر، فیلتر هوای خودرو را تعویض نمایید.

علائم کثیف شدن فیلتر هوا خودرو
با کثیف شدن فیلتر هوا خودرو، علائمی ظاهر می‌شود که می‌تواند هشداری برای فرارسیدن زمان تعویض فیلتر هوا باشد. از جمله خوب روشن نشدن خودرو، افزایش مصرف سوخت خودرو، خوب کار نکردن موتور، روشن شدن چراغ سرویس خودرو، خراب شدن شمع‌های خودرو (که موجب روشن نشدن خودرو خواهند شد و باید اقدام به تعویض شمع‌ها و فیلتر کنید). با مشاهده این علائم بهتر است فیلتر هوای خودرو را چک کرده و در صورت آلوده بودن، در اسرع وقت اقدام به تعویض آن نمایید.

چگونه فیلتر هوا را تعویض کنیم؟
فیلتر هوا خودرو در نزدیکی موتور خودرو در یک جعبه‌ مشکی رنگ قرار دارد که در بعضی از خودروها این جعبه به شکل مربع یا مستطیل است. دسترسی به این جعبه بسیار آسان است و شما می‌توانید تنها با باز کردن یک یا چند بست یا پیچ (با توجه به مدل خودرو و مدل فیلتر هوا) به فیلتر هوا دسترسی داشته باشید. زمانی که می‌خواهید فیلتر را عوض کنید بسیار مراقب باشید تا به دیگر قطعات خودرو آسیب نرسانید. سپس فیلتر هوا را از محفظه خود خارج کرده، خود محفظه را نیز تمیز نموده و سپس فیلتر هوای نو را به جای فیلتر قبلی در محفظه قرار دهید. دقت کنید که فیلتر به درستی در جای خود قرار بگیرد چراکه در غیر اینصورت ممکن است از درزهای کناری آن خاک وآلاینده و گرد و غبار وارد موتور خودرو شد و به آن آسیب برساند؛ همچنین امکان آسیب دیدن سایر بخش‌های موتور نیز وجود دارد. خود محفظه فیلتر را نیز از نظر ظاهری چک کنید تا شکستگی و ترک نداشته باشد، پس از تعویض فیلتر هوا درب محفظه نگهدارنده فیلتر را بسته و پیچ‌ها و بست‌های آن را با دقت محکم کنید. به همین سادگی و بدون آنکه نیازی به مکانیک باشد می‌توانید فیلتر هوا را خودتان تعویض نمایید.

آیا می‌توان فیلتر هوا را تمیز کرد؟
گاهی می‌توان به وسیله باد مقداری از گرد و غباری که بر روی فیلتر نشسته را زدود و تا حدودی باعث افزایش عمر فیلتر هوا شد ولی باید دقت داشت که با تمیز کردن فیلتر، گرد و غبار و آلاینده‌هایی که با فیلتر هوا ترکیب شده‌اند تمیز نمی‌شوند و تنها گرد و غباری که بر روی فیلتر نشسته پاک خواهد شد و مواد باقیمانده کماکان اثرات مخرب خود را حفظ می‌نمایند.

در هیچ زمانی شستن فیلتر هوا توصیه نمی‌شود. هر چند در برخی مدل‌ها می‌توان فیلتر را شست ولی در مدل‌های کاغذی فیلتر هوا کلا از بین خواهد رفت در نتیجه، شستن آن بی‌ثمر است. این نکته قابل ذکر است که وجود آلودگی‌های متعدد بر روی فیلتر باعث ایجاد و تشدید آسم و آلرژی و بیماری‌های تنفسی و پوستی خواهد شد، پس بهتر است به جای شستن و تمیز کردن فیلتر هوا نسبت به تعویض آن اقدام کنید. لذا با توجه به ارزان بودن و راحتی تعویض فیلتر، تعویض آن به صرفه‌تر و راحت‌تر خواهد بود.

با تعویض به موقع فیلتر هوا می‌توانید تا 30 درصد مصرف سوخت خود را کاهش داده و راندمان موتور خودرو را بالاتر ببرید و از آسیب موتور خودرو جلوگیری کنید. فیلتر هوای خودرو هرچند قطعه بسیار ساده‌ایی است اما کار بسیار مهمی را انجام داده و بی‌اعتنایی به آن می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری را همراه داشته باشد.