سایپا یک شرکت خودروسازی ایرانی است. این شرکت با شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران در سال ۱۳۴۴ بنیان گذاری شد.
در سال 1337 به دنبال افزایش روز افزون تقاضای خرید خودرو اندیشه ساخت البته به صورت مونتاژدر کشور شکل گرفت.
اقدامات عملی در این زمینه با صدور مصوبه ای درسال 1342 از سوی وزارت اقتصاد در خصوص چگونگی شرایط پروانه ساخت خودرو صورت پذیرفت.
از تقاضاهای پذیرفته شده در ان زمان می توان به شرکت های ایران ناسیونال (ایران خودرو) شرکت سهامی سیتروئن (سایپا) و جنرال موتورز ایران (پارس خودرو) اشاره كرد.
شرکت سهامی ایرانی سیتروئن در سال1344 در زمینی به مساحت 240 هزار متر وزیر بنای 20 هزار متر و با سرمایه اولیه 160 میلیون ریال توسط(( آلفرد آیسه)) تاسیس گردید.
با صدور پروانه تاسیس و تعیین اعضای هیئت مدیره در اواخر سال 1345 به صورت رسمی فعالیت شرکت آغاز شد و در اواخر سال ۱۳۴۷ به مرحله بهره برداری رسید.
تهیه زمین احداث نخستین سالن تولید(سالن بدنه و رنگ فعلی) تهیه و تدارک لوازم مورد نیاز و ثبت علامت به همراه کلمه Saipa که ماخذ ان فرانسوی بود و همچنین تقاضای ثبت کلمه ژیان از جمله اقداماتی بود که تا سال 1347 یعنی زمان بهره برداری از شرکت صورت گرفت.
اولین محصول تولیدی شرکت آکا نام داشت که طی چهار سال (از 1347 تا 1350) تعداد 1035 دستگاه تولید گردید.
توليدات شركت بعد از سال 1353 به واسطه استفاده از ابزارهاي جديد ومكانيزه شدن برخي از بخشهاي توليدي، سير صعودي يافت و بر تنوع محصولات شركت نيزافزوده شد. بعنوان مثال مي توان به توليد خودروهاي: مهاري، پيكاب در مدلهاي معمولي،دولوكس و كار اشاره نمود.
نام شركت در اوايل سال 1354 با حذف كلمه سيتروئن ازانتهاي عبارت فرانسوي آن به \"شركت سهامي ايراني توليد اتومبيل\" به نام اختصاري (سايپا) كه ماخوذ از عبارت فرانسويIraniane De Production Automobile SocieteAnnonyme مي باشد، تغيير يافت.
در سال 1355 طی قرداد با شرکت فرانسوی رنو، رنو 5 هم به تولیدات شرکت افزوده شد.
اين شركت در 16 تيرماه 1358 تحت مالكيت دولت در آمده و از 18 آذرماه 1360 تحت سرپرستي سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران قرار گرفته و بر اساس مصوبه مورخ 1/2/65 هيات وزيران، كليه سهام سرمايه آن به نمايندگي از طرف دولت جمهوري اسلامي بنام سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران منتقل گرديد. در دي ماه سال 1378 به پيروي از سياست هاي دولت جمهوري اسلامي ايران مبني بر كاهش تصدي دولت وخصوصي سازي شركتهاي دولتي و به موجب تبصره 35 قانون بودجه كل كشور، با واگذاري بيشاز 51 % سهام اين شركت به غير، سايپا نيز در زمره شركتهاي خصوصي قرارگرفت.
در سال 1362 خط مونتاژ نیسان جونیور 2000 در سایپا راه اندازی و درسال 1364 امتیاز ساخت وانت مزبور از شرکت زامیاد خریداری شد و امتیاز تولید آن منحصرا\" در اختیار سایپا قرار گرفت.
به منظور افزایش قدرت موتور نیسان جونیور شرکت سایپا از سال 1369 ساخت وانت نیسان 2400 را طی قراردادی باشرکت نیسان ژاپن آغاز کرد.
درسال 1371 با همکاری شرکت رنو تولید رنو21 ودر سال 1372 پس از بررسیهای فراوان در کلاس خودروهای کوچک از نقطه نظر کیفیت قیمت و اعتبار جهانی سازندگان آن خودروی پراید از محصولات کیا کره جنوبی که با بکار گیری تکنولوژی پیشرفته کمپانی فورد امریکا و مزدا ژاپن طراحی و ساخته شده است.
واژه پراید به منعای غرور و مباهات است.که با توجه به ریشه لاتین ان شرکت در مسابقه ای نام این محصول را به نسیم(هاچ بک)، صبا (ناچ بک) تغيير يافت.
روند تعداد توليد محصول در سال
تولیدات شرکت در سال 1357 به 22655 دستگاه رسیده بود.
درسال 57 تا 59 به دلیل جنگ و انقلاب به 9000 دستگاه درسال نزول پیدا کرد
در سالهای بعد با تولیدی در حدود 12000 دستگاه ادامه یافت.
به دنبال اوج جنگ در سالهای 66 و 67 مجدا به سطح نازل 5500 دستگاه رسید.
پس از پایان جنگ و انتخاب پراید درسال 73روند رشد سیر صعودی یافت وبه رکورد تولید 56000 دستگاه در سال 78 نائل گردید.
136000 دستگاه در سال 1381 توليد شد.
وانت نیسان که به دلیل سیاستهای شرکت نیسان موتور و محدودیت ساخت داخل و ظرفین سایپا در حدود 8000 دستگاه در سال بود، با خرید شرکت زامیاد و انتقال خط به شرکت به 30000 دستگاه در سال 82رسید.
درسال 81 تولیدات سایپا به 190000 دستگاه افزایش یافت.
طی سالهای 81 و 82 با رشد 60 درصدی موفق شد سهم بازار خود را 38 درصد افزایش دهد. به طوری که در نه ماهه اول سال 83 توانست 208000 خودرو تولید نماید.
با توجه به این روند تولید 263000 دستگاه در سال 83 محقق گردید.
فضای ناکافی سایپا را بر آن داشت در اقدامی شرکتهای زامیاد و سایپا دیزل و شرکت پارس خودرو را خریداری نماید. تا بتواند با تولید 500 هزار دستگاه در سال 85 جایگاه رفیعی در صنعت خودرودست یابد.
سالنمای سایپا


۱۳۴۴: تاسیس شرکت به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران
۱۳۴۷: بهره برداری و شروع فعالیت با تولید انواع مدلهای خودرو ژیان (۱۳۵۹-۱۳۴۷)
۱۳۵۴: تغییر نام شرکت به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» و تبدیل شدن به شرکت سهامی عام
۱۳۵۵: تولید رنو ۵ در مدل‌های سه درب و ۵ درب (۱۳۷۲-۱۳۵۵)
۱۳۶۲: تولید «وانت نیسان» زامیاد با حجم موتور 2000 سي سي
1369: توليد «وانت نيسان» با حجم موتور 2400 سي سي (درحال حاضر درشركت زامياد ادامه دارد)
۱۳۷۱: تولید رنو ۲۱
۱۳۷۲: تولید پراید
1380: تولیدزانتیا
1383: تولید ریو
شرکت‌های زیر گروه سایپا
سازه گستر سایپا - طراحی و تامین قطعات - 100% سهم سایپا
زامیاد - خودروهای تجاری - 100% سهم سایپا
سایپا یدک - خدمات پس از فروش - 100% سهم سایپا
پارس خودرو – خودروهای سواری- 85/4%سهم سایپا
مگا موتور – قوای محرکه - 93%سهم سایپا
سایپادیزل – خودورهای تجاری - 80%سهم سایپا
رایان سایپا – مالی و اعتباری - 100%سهمسایپا
مهندسی توصعه سایپا – ساخت و مدیریت پروژه - 100%سهم سایپا
سایپا پرس – پرس - 100%سهم سایپا
قالبهای صنعتی سایپا